19 Mayıs Atatürk’ü Anma, Gençlik ve Spor Bayramı etkinlikleri kapsamında Tütün İskelesi’nde Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün Samsun’a çıkışı canlandırıldı. Etkinliği vatandaşlar yoğun ilgiyle takip etti.
ATATÜRK’ÜN SAMSUN’A ÇIKIŞI
16 Mayıs 1919 Cumartesi günü, İstanbul’dan kalkan, Kaptan İsmail Hakkı (Durusu) idaresindeki Bandırma Vapuru, Dokuzuncu Ordu Kıt’aları Müfettişliğine atanan Mustafa Kemal Paşa (Atatürk) ile mahiyetini Samsun’a götürüyordu. Atatürk, Samsun ve çevresinde asayişi düzenlemekle görevli idi. 18 Mayıs 1919’da Sinop’a geldiler. Atatürk, iskeleye çıkarak, karadan Samsun’a yol olup olmadığını sordu, olmadığını öğrenince de tekrar vapura binerek Samsun’a hareket etti. 19 Mayıs 1919 Salı günü sabahı saat 6 ‘da Samsun limanındaydı. Savaşlardan yenik çıkmış bölünmüş, umutsuz yorgun, çileli bir milleti, yeniden diriltmek, ayağa kaldırmak üzere, Atatürk’ün Samsun’a ve Anadolu’ya ilk ayak basışı o gün, o saatti. Samsun’a Müfettişlik Karargâhının 18 subayı ile birlikte çıkıyorlardı.
Bu subaylar, o günkü rütbeleri ile şunlardı:
1- Üçüncü Kolordu Komutanı Kur. Alb. Refet Bey (Bele)
2- Müfettişlik Kur. Bşk. Alb. Kazım Bey (Dirik)
3- Müfettişlik Sağlık D. Başkanı. Dr. Alb. İbrahim Tali Bey (Öngören)
4- Kurmay Bşk. Yardımcısı Yarbay Arif Bey (Ayıcı)
5- Müfettişlik Karargâhı İstihbarat Müdürü Binbaşı Hüsrev Bey (Gerede)
6- Topçu Binbaşı Kemal Bey (Doğan)
7- Dr. Binbaşı Refik (Saydam)
8- Başyaver Yzb. Cevat Abbas Bey (Gürer)
9- Yzb. Mümtaz Bey (Tunay)
10- Yzb. İsmail Hakkı Bey (Ede)
11- Yzb. Ali Şevket Bey (Öndersav)
12- Yzb. Mustafa Vasfi Bey (Süsoy)
13- Üsteğmen Hayati Bey
14- Üsteğmen Arif Hikmet Bey (Gerçekçi)
15- Üsteğmen Abdullah Bey
16- Teğmen Muzaffer Bey (Kılıç)
17- Şifre Kâtibi Faik Bey Aybars)
18- Şifre Katibi yardımcısı Memduh Bey (Atasev)
Samsunlular Atatürk’ü coşkun bir törenle karşıladılar. Atatürk, doğruca kendisi ve arkadaşları için hazırlanan Mıntıka Palas’a yerleşti. Burası iki katlı taş bir yapıydı. Atatürk’ün Samsun’a geleceği, İstanbul’dan telgrafla mutasarrıfa duyurulunca bu bina hazırlanmıştı. Atatürk o gün ve ertesi günler hep bu otelde kaldı, çalışmalarını burada sürdürdü. Samsun’a geldiğinin ilk günü emrindeki valilikler ve kolordu komutanlıklarından bölgenin asayiş durumunu sordu, ertesi gün Sadrazam Damat Ferid’e “İzmir`in işgalini milletin asla kabul etmeyeceğini…” bildirirken Erzurum’daki 15. Kolordu Komutanı Kazım (Karabekir) Paşa ile de bağlantı kurdu. Samsun’a gelişinin dördüncü ve beşinci günleri, İstanbul Hükümetinin ve itilaf Devletlerinin kuşku duyacağı davranışları ile dikkatleri üzerinde toplamış bulunuyordu. 25 Mayıs 1919’da da “…bazı şikayetleri yerinde tetkik ve tedbir almak üzere karargâhı, Havza’ya nakledeceği ” gerekçesiyle Havza’ya geçti.
